Vào sáng ngày 08/12/2025, tại Hội trường A.1002 - cơ sở Nguyễn Tất Thành, Trường Đại học Luật TP. HCM đã tổ chức Hội thảo khoa học cấp quốc gia “Triển khai thi hành Hiến pháp năm 2013 (sửa đổi) trong bối cảnh xây dựng chính quyền địa phương 2 cấp ở Việt Nam hiện nay”.
- Về phía khách mời có sự tham dự của GS.TS Phạm Hồng Thái - Chủ tịch Hội đồng giáo sư ngành Luật, Nguyên Chủ nhiệm Khoa Luật ĐHQGHN; Ông Võ Huy Hoàng - Thành uỷ viên, Phó trưởng ban Nội chính Thành uỷ TP. HCM; NCS.ThS Nguyễn Thị Thuỳ Dung - Phó Chánh án TAND TP. HCM; Ông Nguyễn Xuân Thuỷ - Phó Chánh văn phòng Thành uỷ TP. HCM; Ông Nguyễn Trường Đại - Phó Trưởng phòng Phòng Công tác Quốc hội văn phòng đoàn đại biểu Quốc hội TP. HCM; Ông Lê Trương Hải Hiếu - Bí thư Đảng uỷ, Chủ tịch HĐND Phường An Lạc; Bà Nguyễn Thị Thanh Mai - Phó trưởng Ban pháp chế, HĐND TP. HCM; Thượng tá Lê Quang Vũ - Phó trường phòng Phòng Tham mưu, Công an Tỉnh Đồng Tháp; TS. Nguyễn Sơn Lâm - Giám đốc Công ty Luật Hợp danh Nam Trí Việt; NCS. ThS Ngô Hải Sơn - Kiểm sát viên VKSND TP. HCM; NCS. ThS Bùi Thanh Tường - Giám đốc Công ty TNHH Du lịch Lộc An; NCS. ThS Nguyễn Ngọc Thanh Trung - Giảng viên Trường Đại học Sư phạm Thể dục Thể thao TP. HCM; Bà Quách Phương Thanh - Tổng Giám đốc CTCP FiFa Investment; Bà Vũ Hồng Nhung - Đại diện Lãnh đạo CTCP TM&XNK Phương Minh; Bà Vũ Hoài Anh - Giám đốc điều hành CTCP TM&XNK Phương Minh.
- Về phía Nhà trường, Hội thảo có sự hiện diện của PGS.TS Vũ Văn Nhiêm - Chủ tịch Hội đồng Trường; TS. Lê Trường Sơn - Hiệu trưởng Trường Đại học Luật TP. HCM; PGS.TS Nguyễn Cảnh Hợp - Nguyên Trưởng Khoa Luật Hành chính - Nhà nước; TS. Nguyễn Mạnh Hùng - Trưởng Khoa Luật Hành chính - Nhà nước; TS. Đặng Tất Dũng - Phó trưởng Khoa Luật Hành chính - Nhà nước; ThS.NCS Nguyễn Văn Trí - Phó trưởng Khoa Luật Hành chính - Nhà nước; TS. Lê Thị Thuý Hương - Trưởng phòng KHCN&HTPT; ThS.NCS. Nguyễn Tú Anh - Phó trưởng phòng Phụ trách Phòng Thanh tra - Pháp chế; ThS.NCS Trần Thị Ánh Minh – Phó Chủ tịch Công Đoàn trường; Ths. NCS Võ Tấn Đào – Phụ trách Văn phòng Đảng ủy trường; TS. Lê Việt Sơn – Trưởng Bộ môn Luật Tố tụng hành chính; TS. Nguyễn Thị Ngọc Mai – Trưởng Bộ môn Lý luận Nhà nước và pháp luật; TS. Trần Thị Thu Hà – Trưởng Bộ môn Luật Hành chính, TS Dương Hồng Thị Phi Phi – Trưởng Bộ Môn Lịch sử Nhà nước và pháp luật; Ths.NCS Trần Thị Thu Hà – Phó Trưởng Bộ môn Luật Hiến pháp, TS. Đỗ Thanh Trung – Giảng viên Bộ môn lý luận Nhà nước và pháp luật; TS. Nguyễn Thị Thiện Trí – Giảng viên bộ môn Luật Hành chính, các Thầy, Cô Khoa Luật Hành chính -Nhà nước cùng với các khách mời là các Nghiên cứu sinh, sinh viên đến đến từ các khoa, các lớp thuộc chương trình đào tạo đặc biệt chất lượng cao.
- Phát biểu khai mạc Hội thảo, TS. Lê Trường Sơn, Hiệu trưởng Nhà trường nhận định việc Việt Nam bước vào kỷ nguyên đổi mới đòi hỏi phải sửa đổi Hiến pháp 2013 nhằm tinh gọn bộ máy chính trị và hoàn thiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Việc Quốc hội thông qua Nghị quyết sửa đổi Hiến pháp 2013 và Luật Tổ chức chính quyền địa phương vào ngày 16/6/2025 là sự kiện lịch sử, tạo nền tảng pháp lý vững chắc cho mô hình tổ chức chính quyền 2 cấp lần đầu tiên. Hội thảo này có ý nghĩa cấp thiết nhằm đánh giá toàn diện thực trạng, làm rõ các vướng mắc, và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả triển khai Hiến pháp 2013 (sửa đổi) trong bối cảnh xây dựng chính quyền địa phương 02 cấp.
Chủ tọa phiên thứ nhất:
- GS. TS. Phạm Hồng Thái - Chủ tịch Hội đồng Giáo sư ngành Luật.
- TS. Lê Trường Sơn - Hiệu trưởng Trường Đại học Luật Tp. Hồ Chí Minh.
- TS. Nguyễn Mạnh Hùng - Trưởng Khoa Luật Hành chính - Nhà nước, Trường Đại học Luật Tp. Hồ Chí Minh.
Phiên thứ nhất gồm 02 tham luận sau:
- Tham luận 1: “Cơ sở khoa học cho việc chuyển đổi chế độ phân định thẩm quyền trong mô hình chính quyền địa phương hai cấp theo tinh thần Hiến pháp” của nhóm tác giả TS. Lê Trường Sơn - Hiệu trưởng Trường Đại học Luật TP. HCM và TS. Nguyễn Thị Thiện Trí - Giảng viên Khoa Luật Hành chính - Nhà nước, do TS. Nguyễn Thị Thiện Trí đại diện nhóm tác giả trình bày. Theo nhóm tác giả, những cơ sở lý luận và thực tiễn cho việc chuyển đổi chế độ phân định thẩm quyền giữa chính quyền trung ương và chính quyền địa phương ở Việt Nam hiện nay bao gồm: (i) Đáp ứng yêu cầu tổ chức mô hình chính quyền địa phương hai cấp; (ii) Đáp ứng yêu cầu khách quan trong tổ chức chính quyền địa phương theo tính chất lãnh thổ; (iii) Những thực trạng trong chế độ phân định thẩm quyền hiện tại; (iv) Tính khoa học, tính phù hợp của chế độ phân định thẩm quyền mới. Theo đó, về lý luận, cần nghiên cứu dung nạp nguyên tắc phân quyền trong phân định thẩm quyền giữa trung ương và địa phương.
- Tham luận 2: “Tổ chức của Hội đồng nhân dân trong chính quyền địa phương hai cấp - từ lâm thời đến chính thức” của nhóm tác giả TS. Đặng Tất Dũng - Phó Trưởng khoa Luật Hành chính - Nhà nước; ThS. Nguyễn Thị Thanh Mai - Phó trưởng Ban pháp chế, HĐND TP. HCM; NCS. ThS Nguyễn Thị Thu Thuỷ - Chủ tịch HĐND xã Canh Vinh, tỉnh Gia Lai, do ThS. Nguyễn Thị Thanh Mai đại diện nhóm tác giả trình bày. Theo nhóm tác giả, để hoàn thiện tổ chức Hội đồng nhân dân trong chính quyền địa phương hai cấp, cần tiến hành các giải pháp sau: (i) nhân sự Bí thư Đảng ủy kiêm chủ tịch HĐND phải hiểu đúng vị trí, chức năng, vai trò, nhiệm vụ của HĐND; (ii) Hoàn thiện thêm cơ sở pháp lý và tổ chức nhân sự cho việc phân cấp quản lý nhà nước; (iii) Hoàn thiện tổ chức các Ban chuyên môn đặc thù được tổ chức ở HĐND của đơn vị hành chính mang tính đặc thù (như Ban Đô thị, Ban Dân tộc); (iv) Hoàn thiện các quy định về đại biểu HĐND.
Các khách mời tham gia thảo luận tại phiên thứ nhất của Hội thảo:
Ông Lê Trương Hải Hiếu - Bí thư Đảng uỷ, Chủ tịch HĐND Phường An Lạc
Ông Võ Huy Hoàng - Thành uỷ viên, Phó trưởng ban Nội chính Thành uỷ TP. HCM
NCS.ThS Nguyễn Thị Thùy Dung - Phó Chánh án TAND TP. HCM
Chủ tọa phiên thứ hai
- GS. TS. Phạm Hồng Thái - Chủ tịch Hội đồng Giáo sư ngành Luật.
- PGS. TS. Vũ Văn Nhiêm - Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Luật Tp. Hồ Chí Minh.
- TS. Đặng Tất Dũng - Phó trưởng Khoa Luật Hành chính - Nhà nước, Trường Đại học Luật Tp. Hồ Chí Minh.
Phiên thứ hai gồm 03 tham luận:
- Tham luận 3: “Tổ chức bộ máy và nhân sự của chính quyền địa phương cấp xã theo quy định của pháp luật hiện hành trong mô hình chính quyền địa phương hai cấp ở Việt Nam hiện nay” của nhóm tác giả NCS. ThS. Trần Thị Thu Hà - Phó trưởng Bộ môn Luật Hiến pháp, Khoa Hành chính - Nhà nước và NCS. ThS. Trương Thị Minh Thuỳ - Giảng viên Khoa Luật Hành chính - Nhà nước, do NCS. ThS. Trương Thị Minh Thuỳ đại diện trình bày. Theo nhóm tác giả, để hoàn thiện tổ chức bộ máy và nhân sự của chính quyền địa phương cấp xã trong bối cảnh hiện nay, cần thực hiện các giải pháp sau: (i) Đối với tổ chức bộ máy của chính quyền cấp xã: cần có quy định hướng dẫn cụ thể về cơ cấu tổ chức, số lượng thành viên, tiêu chuẩn người đứng đầu và cơ chế hoạt động của các Ban; nghiên cứu thí điểm việc thành lập thêm các Tiểu ban chuyên môn tại những địa phương có quy mô dân số và khối lượng công việc lớn; thành lập Văn phòng Hội đồng nhân dân cấp xã độc lập (hoặc bộ phận chuyên trách trực thuộc Hội đồng nhân dân nhưng có biên chế riêng); xu hướng lâu dài cần hướng đến xây dựng quy định về “công chức chuyên môn” thay vì “phòng chuyên môn” ở cấp xã... (ii) Đối với tổ chức nhân sự của chính quyền cấp xã: cần ban hành văn bản hướng dẫn theo hướng định lượng hơn các tiêu chuẩn của đại biểu Hội đồng nhân dân; bổ sung các quy định để làm rõ những vấn đề liên quan đến Ủy viên Ủy ban nhân dân, việc phê chuẩn kết quả bầu; đẩy mạnh công tác đào tạo cán bộ, công chức cấp xã với nhiều chuyên ngành, nhiều lĩnh vực đa dạng hơn, đặc biệt là các lĩnh vực mà cấp xã hiện nay đang thiếu như công nghệ thông tin, chuyển đổi số...
- Tham luận 4: “Thực hiện thủ tục hành chính không phụ thuộc vào địa giới hành chính trong mô hình chính quyền địa phương hai cấp hiện nay” của nhóm tác giả NCS.ThS Ngô Hải Sơn - Kiểm sát viên, VKSND TP. Cần Thơ và NCS.ThS Nguyễn Phạm Duy Trang - Bí thư Trung ương Đoàn TNCS HCM, do NCS.ThS Ngô Hải Sơn đại diện trình bày. Theo nhóm tác giả, để “phi địa giới TTHC” thực sự đi vào cuộc sống, cần chủ động bám sát các chỉ đạo mới nhất của cấp có thẩm quyền ở Trung ương, đồng thời cần nghiên cứu, thực hiện đồng bộ một số giải pháp như sau: (i) Chính phủ cần khẩn trương ban hành một nghị định chuyên biệt về quản lý, kết nối và chia sẻ dữ liệu trong hoạt động của cơ quan nhà nước; sửa đổi các quy định về thẩm quyền, địa điểm thực hiện TTHC theo hướng “mở”, không quy định gắn liền với địa giới hành chính; ban hành thông tư hướng dẫn, phân định rạch ròi thẩm quyền giải quyết TTHC phi địa giới đối với các thủ tục đang có nhiều cách hiểu khác nhau; (ii) Tập trung xây dựng hạ tầng công nghệ và cơ sở dữ liệu; (iii) Nâng cao năng lực của đội ngũ công chức giải quyết TTHC, đặc biệt là tại cấp xã.
- Tham luận 5: “Thẩm quyền giải quyết khiếu nại hành chính ở địa phương trong bối cảnh chính quyền địa phương hai cấp ở Việt Nam” của nhóm tác giả NCS.ThS Nguyễn Văn Trí - Phó trưởng Khoa Luật Hành chính - Nhà nước và NCS.ThS Võ Tấn Đào - Văn phòng Đảng uỷ - Hội đồng trường, Trường Đại học Luật TP. HCM. Theo nhóm tác giả, chính quyền địa phương hai cấp ở Việt Nam đã được thiết lập và đi vào hoạt động, tác động toàn diện đến quản lý nhà nước ở địa phương, trong đó có công tác giải quyết khiếu nại hành chính. Sự thay đổi tổ chức bộ máy chính quyền địa phương từ ba cấp thành hai cấp, sự sáp nhập đơn vị hành chính – lãnh thổ dẫn đến sự thay đổi về thẩm quyền giải quyết khiếu nại hành chính. Nhóm tác giả đã phân tích quy định pháp luật hiện hành về thẩm quyền giải quyết khiếu nại hành chính ở địa phương, phân tích những tác động của việc thiết lập chính quyền địa phương hai cấp đến công tác giải quyết khiếu nại hành chính nói chung và thẩm quyền giải quyết khiếu nại hành chính nói riêng. Đồng thời, nhóm tác giả đã đề xuất một số kiến nghị góp phần hoàn thiện quy định pháp luật về thẩm quyền giải quyết khiếu nại hành chính trong bối cảnh chính quyền địa phương hai cấp ở Việt Nam.
Các khách mời tham gia thảo luận tại phiên thứ hai của Hội thảo:
Ông Nguyễn Xuân Thuỷ - Phó Chánh văn phòng Thành uỷ TP. HCM
Thượng tá Lê Quang Vũ - Phó trường phòng Phòng Tham mưu, Công an Tỉnh Đồng Tháp
PGS.TS Nguyễn Cảnh Hợp - Nguyên Trưởng Khoa Luật Hành chính - Nhà nước
Ông Nguyễn Trường Đại - Phó Trưởng phòng Phòng Công tác Quốc hội văn phòng đoàn đại biểu Quốc hội TP. HCM
- PGS. TS. Vũ Văn Nhiêm - Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Luật Tp. Hồ Chí Minh phát biểu tổng kết hội thảo: Việc đổi mới tổ chức chính quyền địa phương theo hướng tinh gọn (2 cấp) là xu thế tất yếu nhưng cần lộ trình thận trọng, không thể nóng vội. Các thách thức lớn được nhận diện gồm: Chất lượng đội ngũ cán bộ công chức chưa đáp ứng yêu cầu mới; Chế độ đãi ngộ và tuyển dụng cần cải cách thực chất; Hệ thống pháp luật cần được hoàn thiện đồng bộ; Cần đầu tư mạnh mẽ cho hạ tầng số và dữ liệu liên thông để đảm bảo vận hành hiệu quả mô hình chính quyền điện tử. Để thành công, cần sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị, từ việc hoàn thiện khung pháp lý đến nâng cao chất lượng nhân lực và hiện đại hóa hạ tầng kỹ thuật.
---------------
Nội dung: Thanh Vi
Hình ảnh: Dạ Thảo, Phước Trí
Thực hiện bởi Phòng Truyền thông & QHDN
Khoa Luật Hành chính - Nhà nước